Wytyczne architektoniczno-urbanistyczne dotyczące transformacji nadrzecznych obszarów miast w kontekście paradygmatu zrównoważonego rozwoju
(Open Access)
DOI: 10.15199/33.2025.05.08
citation/cytuj: Jaszek M., Majerska-Pałubicka B. Architectural and urban planning guidelines for the transformation of riverside urban areas in the context of the paradigm of sustainable development. Materiały Budowlane. 2025. Volume 633. Issue 05. Pages 58-66. DOI: 10.15199/33.2025.05.08
- Abstract / Streszczenie
- Keywords / Słowa kluczowe
- Literature
- Afiliation
- Corresponding Author
- Open Access
The aim of this article is to specify the architectural and urban planning guidelines for transformation activities implemented in riverside areas of contemporary cities in the context of sustainable development. These guidelines constitute an original set of solutions resulting from the author's research. The main assumption of these guidelines is to shape the Integrated Blue-Green City System, which will allow to strengthen the built environment and the natural environment.A systemthat continuously connects water and greenery resources, creating supra-local, supra-urban connections. The guidelines were developed based on the analysis of changes in the approach to transformation activities implemented in riverside areas of cities. The analysis also covered the foundations and assumptions regarding sustainable development in architecture and urban planning. The research used the author's mixed method, which is a configuration of the logical argumentation, interpretative, heuristic and prognostic method, as well as a case study. The research results in the form of architectural and urban planning guidelines constitute an important set of assumptions helpful in the development of city strategic and planning documents.
Celem artykułu jest wyszczególnienie wytycznych architektoniczno-urbanistycznych dotyczących działań transformacyjnych realizowanych w nadrzecznych obszarach współczesnych miast w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wytyczne te stanowią oryginalny zbiór rozwiązań, będących wynikiem autorskich badań. Głównym ich założeniem było ukształtowanie Zintegrowanego Błękitno-Zielonego Systemu Miasta, pozwalającego wzmocnić środowisko zbudowane oraz przyrodnicze, który w sposób ciągły łączy zasoby wód i zieleni, kreując ponadlokalne, ponadmiejskie połączenia. Wytyczne opracowane zostały na podstawie analizy zmian w podejściu do działań transformacyjnych realizowanych w nadrzecznych obszarach miast. Analizie poddano także podstawy i założenia dotyczące zrównoważonego rozwoju w architekturze i urbanistyce. W realizacji badań wykorzystano autorską metodę mieszaną, będącą konfiguracją metody logicznej argumentacji, interpretacyjnej, heurystycznej i prognostycznej oraz studium przypadku. Wyniki badań w postaci wytycznych architektoniczno-urbanistycznych stanowią istotny zbiór założeń pomocnych podczas opracowywania miejskich dokumentów strategiczno-planistycznych.
Celem artykułu jest wyszczególnienie wytycznych architektoniczno-urbanistycznych dotyczących działań transformacyjnych realizowanych w nadrzecznych obszarach współczesnych miast w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wytyczne te stanowią oryginalny zbiór rozwiązań, będących wynikiem autorskich badań. Głównym ich założeniem było ukształtowanie Zintegrowanego Błękitno-Zielonego Systemu Miasta, pozwalającego wzmocnić środowisko zbudowane oraz przyrodnicze, który w sposób ciągły łączy zasoby wód i zieleni, kreując ponadlokalne, ponadmiejskie połączenia. Wytyczne opracowane zostały na podstawie analizy zmian w podejściu do działań transformacyjnych realizowanych w nadrzecznych obszarach miast. Analizie poddano także podstawy i założenia dotyczące zrównoważonego rozwoju w architekturze i urbanistyce. W realizacji badań wykorzystano autorską metodę mieszaną, będącą konfiguracją metody logicznej argumentacji, interpretacyjnej, heurystycznej i prognostycznej oraz studium przypadku. Wyniki badań w postaci wytycznych architektoniczno-urbanistycznych stanowią istotny zbiór założeń pomocnych podczas opracowywania miejskich dokumentów strategiczno-planistycznych.
architecture and urban planning; transformation of riverside areas; sustainable development.
architektura i urbanistyka; transformacje obszarów nadrzecznych; zrównoważony rozwój.
architektura i urbanistyka; transformacje obszarów nadrzecznych; zrównoważony rozwój.
- Pancewicz A. Rzeka w krajobrazie miasta. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2004.
- Nyka L. Architektura i woda – przekraczanie granic. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2013.
- Lorens P, Martyniuk-Pęczak J. Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast. Wydawnictwo Urbanistyka, Gdańsk 2009.
- Wierzbicka B. Miasto tyłem do rzeki. Biblioteka Wydawnictwa Opieki Nad Zabytkami, Warszawa 1996.
- Naumann S. Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w miastach. Narzędzia strategiczne. Wydawnictwo Ecologic Institute & Fundacja Sendzimira, Kraków 2022.
- Majerska-Pałubicka B. Zintegrowane projektowanie architektoniczne w kontekście zrównoważonego rozwoju. Doskonalenie procesu. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2014.
- Januchta-Szostak A. Miasta przyjazne rzekom. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2019.
- Jaszek M. Rozprawa doktorska pt. Znaczenie architektury terenów nadrzecznych dla współczesnych miast w kontekście paradygmatu zrównoważonego rozwoju. Optymalizacja strategii projektowych. Gliwice 2024.
- Niezabitowska E. Metody i techniki badawcze w architekturze. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2014.
- Marschall R.Waterfronts in Post-Industrial Cities. Taylor&Francis, London 2001.
- Jaszek M. Współczesne funkcje terenów nadrzecznych, w kontekście zrównoważonego rozwoju w architekturze, na przykładzie Wyspy Młyńskiej w Bydgoszczy. Czasopismo Builder Science 2022; 296 (3): s. 48-53, Wydawnictwo PWB Media 2022.
- Fundacja Sendzimira. Zarządzanie miejskimi dolinami rzecznymi. Raport z seminariów eksperckich. Warszawa 2022.
- Autorskie Biuro Architektury Investprojekt-Partner 6 Sp. z o.o. Koncepcji programu rewitalizacji i zagospodarowania doliny rzeki Bystrzycy w Lublinie. Lublin 2016.
- Uchwała nr 283/VIII/2019 Rady Miasta Lublin z 01.07.2019 r. w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin.
- Stangel M. Kształtowanie współczesnych obszarów miejskich w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013.
- Farr D. Sustainable Urbanism – Urban Design With Nature. New Jersey 2008.
- Lehmann S. Green Urbanism: Formulating a Series of Holistic Principles. S.A. P.I.N.S No. 3.22010.
- Zespół Projektowy REURIS. Rzeki w miastach – Przestrzenie pełne życia. MERKUR Druck- und Kopierzentrum GmbH & Co. KG, Lipsk 2012.
dr inż. arch. Monika Jaszek, Politechnika Śląska, Wydział Architektury
ORCID: 0000-0002-1783-4736
dr hab. inż. arch. BeataMajerska-Pałubicka, Politechnika Śląska, Wydział Architektury
ORCID: 0000-0002-5951-2727
ORCID: 0000-0002-1783-4736
dr hab. inż. arch. BeataMajerska-Pałubicka, Politechnika Śląska, Wydział Architektury
ORCID: 0000-0002-5951-2727
dr hab. inż. arch. BeataMajerska-Pałubicka, Politechnika Śląska, Wydział Architektury
ORCID: 0000-0002-5951-2727
Correspondence address: beata.majerska-palubicka@polsl.pl
Received: 07.01.2025 / Artykuł wpłynął do redakcji: 07.01.2025 r.
Revised: 03.03.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 03.03.2025 r.
Published: 22.05.2025 / Opublikowano: 22.05.2025 r.